ROZMIARY I STRUKTURA WŁASNOŚCI PRYWATNEJ W SZKOLNICTWIE

Zapoczątkowane w roku 1989 przemiany systemu gospodarczego w Polsce spowodowały dynamiczny wzrost sektora prywatnego. W pierwszej fazie transformacji powstało wiele mniejszych jednostek handlowych i usługowych, a następnie wskutek przekształceń własnościowych nastąpiło także prywatyzowanie sektora publicznego. Procesy tc- w odniesieniu do sfery produkcji materialnej – są przedmiotem różnych analiz i porównań. Znacznie mniej wiadomo o prywatyzacji sfery niematerialnej. Celem niniejszych rozważań jest pokazanie, w jakim zakresie zmiany struktury własności objęły szkolnictwo. Analiza będzie obejmować zakres, tempo i główne dziedziny, w których powstają prywatne szkoły i placówki. Dostępne dane ograniczają możliwości pełnego prześledzenia lego procesu. Dlatego charaktetystyka obejmuje jedynie województwo poznańskie.

Na wstępie wyjaśnienia wymaga określenie własności prywatnej w szkolnictwie. Kształcenie i działalność oświatowa były zmonopolizowane przez państwo: stąd oświata i szkolnictwo zaliczane były do sektora publicznego. W sektorze tym występuje własność państwowa i komunalna. Wobec czego jednym z symptomów przemian własnościowych w szkolnictwie jest przekazanie części państwowych szkół publicznych pod zarząd samorządów terytorialnych (własność komunalna). Kuratorium Oświaty i Wychowania nic odnotowało innych przekształceń własnościowych (nie sprywatyzowano dotychczas szkoły państwowej). Szkoły dzielą się na publiczne (państwowe, podległe MEN oraz samorządowe). Obok występują szkoły niepubliczne obejmujące szkoły wyznaniowe, społeczne oraz prywatne.

Nowością, która będzie stanowić przedmiot dalszych rozważań, jest powstawanie szkół i placówek w sektorze prywatnym. Założyć szkołę lub placówkę niepubliczną może osoba fizyczna lub prawna, stąd interesujące jest prześledzenie tej aktywności na tle innych procesów prywatyzacyjnych.

Podstawę prawną tworzenia szól niepublicznych stanowi ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. nr 95 poz. 425 oraz z 1992 nr 26 poz. 113 i nr 54 poz. 254). Stwierdza ona, że warunkiem uruchomienia szkoły lub placówki jest uzyskanie wpisu do ewidencji prowadzonej przez Kuratorium Oświaty i Wychowania właściwego dla siedziby szkoły lub placówki.