Transformacja systemowa, która dokonuje się w byłych krajach socjalistycznych postrzegana jest głównie przez pryzmat zmian politycznych i gospodarczo-społecznych, natomiast stosunkowo mało uwagi poświęcono dotychczas przemianom w zakresie tego, co utrwala i kształtuje dany system w dłuższym okresie, to jest instytucjom państwowym i społecznym. Chodzi tu nie tylko o zmiany kształtu organizacyjnego, ale zakresu działań, sposobów zasilania w środki oraz funkcjonowania. len złożony temat stanie się na pewno przedmiotem wielu analiz i sporów.
Szczególnie istotne z punktu widzenia przyszłości są zmiany w szkolnictwie, ich synchronizacja ze zmianami ustrojowymi i gospodarczymi. Zmiany instytucjonalne w szkolnictwie wymagają nie tylko czasu, ale i środków. Najszybciej – tak ze względu na skalę, jak i powiązania z gospodarką – przekształcenia dokonują się w najwyższym i jednocześnie najbardziej zróżnicowanym sektorze szkolnictwa, tj. w szkołach wyższych.
Wskazanie, jak dokonuje się proces przystosowania szkolnictwa wyższego w sensie ilościowym i strukturalnym do realiów gospodarki rynkowej w Polsce wymaga nie tyle liczb, ile identyfikacji mechanizmu, który ten proces kształtuje. Mechanizm ten zakłada, m.in. większą swobodę w zakresie pozyskiwania i wydatkowania środków wszystkich podmiotów związanych z funkcjonowaniem szkolnictwa wyższego. Chodzi tu nie tyle o państwo czy szkoły wyższe i ich pracowników, ile o samych studentów i ich rodziny, gdyż w coraz większym stopniu finansują oni studia. Szkolnictwo wyższe jest nadal w głównej mierze finansowane przez państwo, ale nakłady studentów stanowią coraz bardziej liczącą się pozycję w dochodach szkół – chodzi tu nie tylko o samych studentów, lecz także o tworzenie mechanizmu wiązania wydatków państwa na szkolnictwo z liczbą studentów.
Leave a reply