Analiza procesu tworzenia się sektora prywatnego w szkolnictwie

W systemie szkolno-oświatowym zachodzą liczne procesy związane z okresem transformacji społeczno-gospodarczej. Część z nich dotyczy stosunków własnościowych. Zmonopolizowane dotąd przez państwo szkolnictwo przechodzi pod zarząd samorządów terytorialnych, tworząc własność komunalną. Przedmiotem niniejszych rozważań były jednak bardziej radykalne zmiany, wyrażające sit: powstaniem sektora niepublicznego, a w szczególności prywatnego.

Krótki okres funkcjonowania nowych, prywatnych szkół utrudnia’wnioskowanie zarówno co do rzeczywistego charakteru tego procesu, jak i jego perspektyw. Dostępne informacje pozwalają jedynie ocenić zakres i tempo zachodzących przeobrażeń oraz obserwować zasadnicze kierunki zmian.

Analiza procesu tworzenia się sektora prywatnego w szkolnictwie i oświacie przeprowadzona na przykładzie województwa poznańskiego, na które przypada 10% prywatnych szkół w kraju, doprowadziła do następujących wniosków:

Liczba rejestrowanych szkół i placówek wzrasta. W pierwszym roku rejestrowano głównie szkoły podstawowe i średnic, ale w następnych latach wzrastała liczba rejestrowanych szkół zawodowych i policealnych oraz innych form działalności edukacyjnej.

W stosunku do szkolnictwa państwowego, sektor niepaństwowy stanowi nieznaczny procent w szkołach podstawowych i ogólnokształcących. Tendencja ta zapewne zostanie utrzymana w przyszłości, a szkoły pozostaną elitarne głównie z uwagi na lepsze warunki do nauki i rozwoju oferowane uczniom.

Znaczący jest udział sektora niepaństwowego w odniesieniu do szkół pomaturalnych, a także wyższych. Tutaj wyraźnie powodzenie tego sektora uzależnione jest od od konkurencyjności absolwentów na rynku pracy, gdyż powstanie tych szkół spowodowane było nową sytuacją na rynku pracy i chęcią uzupełniania na zasadach konkurencyjności luki, której nie wypełniły szkoły państwowe.

Głównym obszarem konkurowania sektora państwowego i niepaństwowego nie będą w przyszłości szkoły, gdyż tu podziały wpływów ustabilizują się (może z wyjątkiem szkolnictwa pomaturalnego). Natomiast można spodziewać się przyjęcia przez własność prywatną pozaszkolnych form edukacyjnych.